ÇUKURCA DEVLET HASTANESİ

Güvenli ve ağrısız bir ameliyat için operasyon geçirecek olan hastanın farklı dozlarda ve farklı türlerde ilaçlarla, tıbbi prosedürler sırasında ağrı duyma hissinin engellenmesidir. Anestezi işlemi hem ameliyatı gerçekleştirecek olan cerrahın rahat bir çalışma ortamına sahip olmasını hem de hastanın ağrı ve acı hissi yaşamamasını sağlar. Bu işlem anestezi uzmanı tarafından, ameliyat öncesinde yapılır. Anestezi uzmanlarına anestezist veya anestezi doktoru denir. Anestezistler, anesteziyi uygulayan ve ağrıyı yöneten tıp doktorlarıdır. Anestezik durumları ele alan kliniklere ise anestezi ve reanimasyon kliniği denir.

Anestezistler, ameliyat veya diğer prosedürler sırasında hastaların rahat ve ağrısız kalmasını sağlamak için çok çeşitli ilaçları çoklu kombinasyonlarda kullanırlar. Anestezistler tarafından uygulanan ilaçlar aşağıdaki şekilde sınıflandırılır:

Lokal anestezikler: Bilinç kaybına neden olmadan sinir uyarılarının iletimini engelleyen anestezistlerdir.
Genel anestezikler: Hastanın tamamen bilinçsizlik haline geçmesini sağlayan anestezistlerdir.
Analjezikler: Ameliyat öncesinde, sırasında veya sonrasında hastanın ağrılarının giderilmesini sağlayan anestezistlerdir.
Sakinleştiriciler: Yüksek dozlarda hastanın uyuması, düşük dozlarda ise rahatlaması ve sakin kalması için uygulanan anestezistlerdir.
Kas Gevşeticiler: Entübasyonu veya ameliyatı kolaylaştırmak için iskelet kaslarını faal duruma getiren anestezistlerdir.
Genel, epidural ve spinal gibi belirli anestezi türlerini yalnızca sertifikalı anestezistler uygulayabilirken, bazı cerrahlar anestezi uzmanı olmadan da lokal anestezi uygulayabilirler.

Lokal anestezi, vücudun belirli bir bölgesindeki duyuları uyuşturmak amacıyla uygulanır. Cerrahi prosedür sırasında ağrıyı önler. İşlemde vücudun ameliyata konu olacak bölgesine bir anestezik ilaç uygulanır. Hastanın sakinleşmesini sağlamak ve stres düzeyini azaltmak için sedasyon ile uygulanabilir. Lokal anestezinin etkisi genel anesteziye göre kısadır. Genellikle ayakta tedavi prosedürleri uygulanacak hastalar için kullanılır. Ayrıca:

Bölgesel ve genel anestezinin uygulanmasına gerek olmayan küçük çaplı ameliyatlarda,
Hızlı bir şekilde uygulanacak prosedürlerde,
Hastanın kaslarının gevşemesine ve bilinçsiz olmasına gerek duyulmayan operasyonlarda,
Bu gibi durumlar için lokal anestezi uygulanır. Diş cerrahisi, siğil tedavisi, ben veya katarakt alımı ve biyopsi gibi işlemler lokal anesteziye örnek gösterilebilir.

Spinal anestezi, kişinin belden aşağı bölgesini uyuşturan bir anestezi türüdür. Spinal blok olarak da bilinen spinal anestezi, omuriliğin yakınındaki subaraknoid boşluk adı verilen bir alana ilaç enjekte edilerek uygulanır. Spinal anestezi uyanıkken; sedasyon veya genel anestezi ile kombinasyon halinde uygulanabilir. Ayrıca hastaya operasyondan sonra etkili bir ağrı kesici etkisi nedeniyle verilebilir.

Epidural anestezi, vücudun göbek seviyesinin altındaki bölümünü uyuşturan bir anestezi şeklidir. Epiduralin öncelikli amacı, söz konusu bölgelerdeki ağrıyı ve hissi ortadan kaldırmaktır.

Bu anestezi şeklinde epidural boşluğa lokal anestetikler enjekte edilir. Bu ajanlar, sinirler tarafından iletilen uyarıları beyne ulaşmadan önce bloke eder.

Uygulanması nispeten kolay bir prosedürdür ve etkisi oldukça güvenilirdir. Tek bir enjektör veya bir kateter yoluyla uygulanabilir, bu da cerrahi bir prosedür boyunca gerektiği gibi sürekli infüzyona izin verir. Epidural anestezinin endike olabileceği birkaç cerrahi prosedür vardır. Bunlar arasında, sezaryen, alt ekstremitelerin ortopedik ameliyatları, çeşitli fıtıkların onarımı, jinekolojik ve genitoüriner ameliyatlar yer alır. Enjeksiyon, omuriliğin en son kısmına yapıldığı için epidural anestezi felç riski taşımamaktadır. Çoğu invaziv tıbbi prosedür gibi, epidural anestezi de belirli riskler ve yan etkilere neden olabilir.

Anestezinin bebeklere ve çocuklara uygulanması, pediatrik anestezi olarak adlandırılır. Ebeveynler, çocuklarının anesteziye karşı alerjik bir reaksiyon yaşayıp yaşamadığını veya kas distrofisi gibi nöromüsküler bir hastalığı olup olmadığını anestezi uzmanına işlem öncesinde bildirmelidir. Ayrıca çocuğun kullandığı ilaçlar ve tıbbi geçmişi hakkında gerekli bilgiler, anestezist ile paylaşılmalıdır.

Pedikatrik anesteziden 2 saat öncesinde su ve posasız meyve suyu gibi içeceklerin, 4 saat önce anne sütünün, 6 saat önce bebek mamalarının tüketimi bırakılmalıdır.

Pediatrik anestezi gününden önce çocukta öksürük, soğuk algınlığı, kusma ve ateş gibi şikayetler varsa veya su çiçeği gibi bulaşıcı bir hastalığı olan herhangi bir kişinin yanında bulunduysa, bu durumlar anestezi uzmanına bildirilmelidir.

Topikal anestezi, bölgeyi geçici ve yüzeysel olarak uyuşturmak için deri yüzeyine veya mukoza zarına uygulanan bir lokal anestezidir. Küçük tıbbi prosedürlerden kaynaklanan ağrıyı kontrol etmek için topikal anestezi uygulanır.

Topikal Anestezinin Uygulandığı Durumlar
Yara ve yara onarımı
Damar veya artere kateter yerleştirilmesi
Fiberoptik bronkoskopi (akciğer hava yollarının izlenmesi)
Göz içi lens implantı
Küçük göz kapağı ameliyatı
Postmenopozal kadınlarda spekulumla vajinal muayene
Bir sonda ile rektal muayene
Prostat biyopsisi
Sünnet derisinin penisin başına çekilemediği bir durum olan paraphimosis tedavisi

Anestezi doktorları, ameliyat esnasında anestezi uygulamasının yanı sıra ameliyatı etkileyen tüm süreç boyunca görev yaparlar. Anestezi doktorlarının yerine getirmekle yükümlü olduğu başlıca görev ve sorumlulukları şöyledir:
Anestezi uygulanacak olan hastaların durumlarını değerlendirmek,
Eğer hasta ameliyata hazır değilse tedavi programı uygulamak,
Hastaların ağrı ve acı duymalarını önlemek,
Yoğun bakımdaki hastaların tedavi ve bakım işlerini yürütmek,
Ameliyat sırasında hastanın durumunu kontrol etmek,
Hastanın en uygun pozisyonda yatarak ameliyata girmesini sağlamak.

Ameliyat tamamlandığında anestezi uzmanı genel anestezi sonrası uyanmanın gerçekleşmesi için verilen ilaçların ve gazların kesilmesini sağlar. Bu aşamadan sonra hasta ya ameliyathanede ya da yönlendirildiği başka bir birimde yavaşça uyanır. İlk uyanma sürecinde hasta muhtemelen sersemlemiş hisseder ve şu yan etkiler görülebilir:

Mide bulantısı
Kusma
Ağız kuruluğu
Boğaz ağrısı
Kas ağrıları
Kaşıntı
Titreme
Uykulu hissetme
Hafif ses kısıklığı